علائم کمبود آهن در بدن + عوارض و منابع غذایی آهن

آهن بدن

آهن یک ماده معدنی ضروری است که در بدن انسان نقش‌های حیاتی متعددی را ایفا می‌کند .آهن جزئی از هموگلوبین است که در گلبول‌های قرمز خون یافت می‌شود و اکسیژن را از ریه‌ها به تمام سلول‌های بدن حمل می‌کند. آهن در تنفس سلولی، فرآیندی که سلول‌ها از آن برای تولید انرژی استفاده می‌کنند، نقش دارد. آهن برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن ضروری است. آهن برای رشد و نمو مناسب، به خصوص در کودکان و زنان باردار، ضروری است.

علت کمبود آهن در بدن

کمبود آهن زمانی رخ می‌دهد که بدن شما به اندازه کافی آهن دریافت نکند یا نتواند آهن را به طور موثری جذب کند. اگر به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن مصرف نکنید، ممکن است دچار کمبود آهن شوید. این امر به ویژه در افراد گیاهخوار و وگان شایع است. خونریزی شدید قاعدگی، خونریزی گوارشی (به عنوان مثال، از زخم معده یا روده بزرگ)، و خونریزی داخلی (به عنوان مثال، از تومور) می‌تواند منجر به کمبود آهن شود.

زنان باردار به آهن بیشتری نسبت به زنان غیر باردار نیاز دارند. اگر به اندازه کافی آهن مصرف نکنید، ممکن است در دوران بارداری دچار کمبود آهن شوید. برخی از بیماری‌ها، مانند بیماری سلیاک و بیماری کرون، می‌توانند جذب آهن را در بدن مختل کنند. برخی از عفونت‌های انگلی، مانند کرم قلابدار، می‌توانند از جذب آهن در بدن جلوگیری کنند.

علائم کمبود آهن در بدن

• خستگی
• کم خونی
• تنگی نفس
• سردرد
• سرگیجه
• ضعف عضلانی
• رنگ پریدگی پوست
• سردی دست و پا
• مشکلات تمرکز
• ریزش مو

عوارض کمبود آهن در بدن

کمبود آهن می‌تواند باعث خستگی مزمن و ضعف عضلانی شود و می‌تواند منجر به کم‌خونی فقر آهن شود. کم‌خونی فقر آهن نوعی کم‌خونی است که در آن بدن به اندازه کافی گلبول‌های قرمز سالم ندارد. گلبول‌های قرمز خون اکسیژن را از ریه‌ها به تمام سلول‌های بدن حمل می‌کنند. کمبود آهن می‌تواند باعث تنگی نفس، به خصوص در هنگام فعالیت بدنی شود و می‌تواند باعث سردرد و سرگیجه شود. 

کمبود آهن می‌تواند باعث ضعف عضلانی شود و می‌تواند باعث رنگ پریدگی پوست، به خصوص در لب‌ها، ناخن‌ها و داخل پلک‌ها شود. کمبود آهن می‌تواند باعث سردی دست و پا شود و می‌تواند باعث مشکلات تمرکز و حافظه شود. کمبود آهن می‌تواند باعث ریزش مو شود و می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و فرد را بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قرار دهد. کمبود آهن در دوران بارداری می‌تواند خطر زایمان زودرس و کم وزن بودن نوزاد را افزایش دهد.

منابع غذایی آهن

منابع غذایی غنی از آهن شامل موارد زیر می‌شود:

• گوشت قرمز: گوشت قرمز منبع عالی آهن است. 100 گرم گوشت قرمز حاوی حدود 2-3 میلی‌گرم آهن است.
• مرغ و ماهی: مرغ و ماهی نیز منابع خوبی از آهن هستند. مثلاً 100 گرم مرغ حاوی حدود 1 میلی‌گرم آهن است.
• لوبیا و عدس: انواع لوبیا و عدس منابع خوبی از آهن هستند. مصرف چند بار در هفته این مواد غذایی می‌تواند به تأمین آهن نیاز بدن کمک کند.
• سبزیجات تاریک رنگ: سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم، برگ کلم، جعفری و شوید حاوی مقدار زیادی آهن هستند.
• مغزها و دانه‌ها: مغزهایی مانند بادام، گردو و دانه‌ها مانند کینوا و آفتابگردان نیز حاوی مقادیر قابل توجهی آهن هستند.
• غلات کامل: مصرف غلات کامل مانند جو، برنج قهوه‌ای و غلات دیگر نیز می‌تواند به تأمین آهن در بدن کمک کند.

ترکیب منابع مختلف آهن در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود سلامتی و جلوگیری از کمبود آهن کمک کند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید به کمبود آهن رنج می‌برید، بهتر است با متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید تا برنامه غذایی مناسبی برای تأمین نیازهای آهن بدنتان تهیه کنید.

آیا فقر آهن خطرناک است؟

فقر آهن خطرناک است و می‌تواند برای سلامتی فرد تأثیرات جدی داشته باشد. آهن یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که در تولید هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده‌ی اکسیژن در خون) و فعالیت‌های سلول‌های بدن نقش دارد. فقر آهن به معنای کمبود آهن در بدن است و می‌تواند به علت کاهش تولید هموگلوبین و کاهش توزیع اکسیژن به بافت‌ها و اعضای بدن، علائم و عوارضی متنوع را ایجاد کند.

برخی از علائم و عوارض فقر آهن شامل افت انرژی و خستگی، ضعف عمومی، بی‌خوابی، ضعف حافظه و تمرکز، سردرد، خواب آلودگی، زخم‌های دهانی، تغییرات در پوست مانند پوست کشیده، شکستگی‌های زیاد در ناخن‌ها، افزایش نفس‌گیری، و اختلالات قلبی مانند تاکی‌کاردی (ضربان غیرطبیعی و سریع قلب) می‌باشد.

در طولانی‌مدت، فقر آهن می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی‌تری مانند آنمی فقر آهن (کاهش تولید هموگلوبین و اعمال اثرات منفی بر روی عملکرد بدن)، افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها، کاهش عملکرد شناختی و توسعه مغزی، مشکلات در رشد و توسعه کودکان، و مشکلات در دوره‌های بارداری مانند افزایش خطر زایمان نارس و زایمان پیش‌از موعد، منجر به ایجاد مشکلات متنوع برای مادر و نوزاد می‌شود. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع فقر آهن بسیار مهم است. اگر شما یا کسی دیگری علائمی از فقر آهن دارید، بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید تا تست‌های لازم انجام شود و درمان مناسب و مشاوره دریافت کنید.

درمان فقر آهن

درمان فقر آهن به علت و شدت آن بستگی دارد. گزینه‌های درمان فقر آهن مکمل‌ های آهن، تغییر رژیم غذایی، درمان علت زمینه‌ ای، مکمل ‌های آهن می باشند. رایج ‌ترین درمان فقر آهن، مصرف مکمل ‌های آهن است. مکمل‌های آهن به صورت قرص، کپسول، شربت یا قطره موجود هستند.

انواع مکمل‌های آهن سولفات آهن، گلوکونات آهن، فومارات آهن، سایر ترکیبات آهن، مصرف مکمل‌های آهن می باشند. مکمل‌های آهن را با معده خالی مصرف کنید. برای افزایش جذب آهن، مکمل‌های آهن را با آب پرتقال یا سایر نوشیدنی‌های حاوی ویتامین C مصرف کنید. از مصرف مکمل‌های آهن با قهوه، چای یا لبنیات خودداری کنید. در صورت بروز عوارض گوارشی، مانند یبوست، اسهال یا درد شکم، با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف غذاهای غنی از آهن می‌تواند به درمان فقر آهن کمک کند. اگر فقر آهن ناشی از یک بیماری زمینه‌ای، مانند خونریزی یا سوء جذب، باشد، درمان آن بیماری ضروری است. در صورت عدم درمان فقر آهن، ممکن است عوارض جدی مانند خستگی مزمن، کم‌خونی، تنگی نفس، و مشکلات تمرکز ایجاد شود. در صورت مشاهده علائم فقر آهن، به پزشک مراجعه کنید.